تغییر مدیریت آموزش و پرورش سیرجان در آستانه بازگشایی مدارس؛
فرصتی برای تحول یا تکرار چالش‌ها؟
همزمان با روزهای پایانی تابستان و در آستانه بازگشایی مدارس، تغییر در مدیریت آموزش و پرورش سیرجان به یکی از خبرهای مهم محلی تبدیل شد. انتصاب مدیر جدید، پرسش‌های زیادی را در ذهن فرهنگیان، دانش‌آموزان و خانواده‌ها ایجاد کرده است: آیا این جابه‌جایی به بهبود وضعیت آموزش و پرورش سیرجان کمک خواهد کرد یا صرفاً یک تغییر مدیریتی بر اساس جناح بازی سیاسی است و قرار نیست مشکلات ریشه‌ای در محدوده‌ی شهرستان را برطرف کند.
میراث مدیر سابق؛ انتقادها و کاستی‌ها
مدیریت پیشین آموزش و پرورش سیرجان، به اذعان بسیاری از معلمان و فعالان حوزه آموزش، با نقاط ضعف متعددی همراه بود. برخی از مهم‌ترین چالش‌ها و کاستی‌های این دوره عبارتند از:
مدارس دولتی در اشغال اتباع
این موضوع یکی از اساسی ترین مشکلات آموزش و پرورش سیرجان بود که از اول تا پایان دوران مدیریت عزت آبادی برای رفع آن فکری نشد. اکثر خانواده‌ها از اینکه مدارس دولتی از دانش آموزان اتباع پر شده و ناچارند با وجود درآمد کم، فرزندانشان را به مدارس غیردولتی بفرستند گلایه‌مند بودند. هرچند در این باره عباس عزت آبادی در اواخر دوران مدیریتش قول‌هایی هم داد اما هم در حد وعده ماند و هم در صورت اجرا که پیشنهاد نوعی تفکیک دقیق اتباع از غیر اتباع بود، جز دردسرهای بین‌المللی و زدن برچسب آپارتاید به ایران حاصل دیگری نداشت.
کمبود نیروی انسانی متخصص
یکی از جدی‌ترین مشکلات سال‌های اخیر، کمبود معلم در برخی مقاطع تحصیلی بوده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از مدارس در سیرجان ناچار بودند ساعات درسی را با استفاده از نیروهای غیرتخصصی یا حق‌التدریسی پوشش دهند. این موضوع به‌ویژه در دروس پایه‌ای مانند ریاضی و علوم، اثرات منفی قابل توجهی بر کیفیت آموزش گذاشته است.
فرسودگی زیرساخت‌ها و فضای آموزشی ناکافی:
مدارس قدیمی و کمبود کلاس درس از دیگر معضلات جدی محسوب می‌شود. در برخی مناطق حاشیه‌ای، دانش‌آموزان همچنان در مدارس کانکسی یا ساختمان‌های غیراستاندارد درس می‌خوانند. در حالی‌که طی سال‌های گذشته بارها وعده نوسازی داده شد، اما نتیجه ملموسی برای خانواده‌ها به همراه نداشت.
بی‌توجهی به عدالت آموزشی:
یکی از نقدهای جدی به مدیریت سابق، نبود برنامه منسجم برای کاهش شکاف آموزشی میان مدارس مرکز شهر و روستاها بود. دانش‌آموزان مناطق محروم، نه تنها از امکانات آموزشی کمتری برخوردار بودند، بلکه از فرصت‌های جانبی مانند کلاس‌های تقویتی، مشاوره تحصیلی یا فعالیت‌های فرهنگی نیز محروم می‌ماندند.
مدیریت ناکارآمد منابع مالی و تجهیزاتی:
بسیاری از مدیران مدارس گلایه داشتند که سهمیه تجهیزات، وسایل کمک‌آموزشی و حتا اقلام ضروری مانند میز و نیمکت به‌موقع تأمین نمی‌شود. این ضعف در مدیریت منابع، بار سنگینی بر دوش مدیران مدارس و خانواده‌ها گذاشته است.
شرایط کنونی؛ آغاز سال تحصیلی با انبوهی از چالش‌ها
اکنون که مدیریت آموزش و پرورش سیرجان تغییر کرده، مدیر جدید با شرایطی پیچیده و پرچالش روبه‌روست. سال تحصیلی جدید در حالی آغاز می‌شود که:
- کمبود معلم در برخی مقاطع همچنان به قوت خود باقی است.
- بسیاری از مدارس نیازمند تعمیرات فوری و تجهیزات استاندارد هستند.
- مشکلات مالی آموزش و پرورش، مدارس را به سمت دریافت کمک‌های اجباری از والدین سوق داده است.
- عقب‌ماندگی تحصیلی ناشی از دوران کرونا هنوز جبران نشده و نیاز به برنامه‌های جبرانی جدی دارد.
در چنین شرایطی، تغییر مدیریت می‌تواند فرصتی برای شروعی تازه باشد، اما اگر با برنامه‌ریزی دقیق و تصمیمات شجاعانه همراه نباشد، تنها به جابه‌جایی یک نام در رأس هرم اداری ختم خواهد شد.
مطالبات از مدیر جدید؛ اولویت‌ها و برنامه‌های ضروری
فرهنگیان، والدین و حتی دانش‌آموزان، انتظارات روشنی از مدیر جدید آموزش و پرورش سیرجان دارند. برخی از مهم‌ترین این مطالبات عبارتند از:
رسیگی کیفی و کمّی به مدارس دولتی
فضاسازی برای وجود چندین و چند مدرسه دولتی خوب و از نظر کیفیتی قابل قبول برای دانش آموزان ایرانی که والدین‌شان توان مالی فرستادن آن‌ها را به مدارس غیردولتی ندارند.
تأمین و جذب نیروی انسانی کافی و متخصص:
مدیر جدید باید برای جبران کمبود معلم، راهکارهای عملی ارائه دهد. استفاده از ظرفیت دانشگاه فرهنگیان، جذب نیروهای حق‌التدریس به‌صورت شفاف و تلاش برای افزایش سهمیه استخدامی در اولویت قرار دارد.
بهبود زیرساخت‌ها و نوسازی مدارس:
انتظار می‌رود که با رایزنی جدی با اداره کل نوسازی مدارس و همچنین استفاده از ظرفیت خیرین مدرسه‌ساز، روند بهسازی فضاهای آموزشی شتاب بگیرد. مدارس کانکسی باید به سرعت جمع شوند و استانداردسازی کلاس‌ها در دستور کار قرار گیرد.
ارتقای عدالت آموزشی:
یکی از معیارهای موفقیت مدیر جدید، کاهش فاصله میان مدارس شهری و روستایی است. برنامه‌ریزی برای تجهیز مدارس محروم، برگزاری کلاس‌های جبرانی و تقویتی رایگان و حمایت از دانش‌آموزان کم‌برخوردار می‌تواند گامی مؤثر در این زمینه باشد.
شفافیت مالی و مدیریت منابع:
یکی از انتقادهای اصلی به مدیران گذشته، عدم شفافیت در تخصیص منابع بود. مدیر جدید باید با انتشار گزارش‌های
دوره‌ای و شفاف، اعتماد مدیران مدارس و خانواده‌ها را جلب کند.
تقویت جایگاه و منزلت معلمان:
بدون رضایت و انگیزه معلمان، هیچ تحول آموزشی امکان‌پذیر نیست. توجه به پرداخت به‌موقع حق‌التدریس‌ها، فراهم کردن برنامه‌های رفاهی و ایجاد بستر گفت‌وگوی مستقیم با فرهنگیان، باید جزو اولویت‌ها باشد.
برنامه‌ریزی برای ارتقای کیفیت آموزشی پساکرونا:
دانش‌آموزان بسیاری به دلیل تعطیلی‌های دوران کرونا با افت تحصیلی روبه‌رو شده‌اند. مدیر جدید باید طرحی ویژه برای جبران این عقب‌ماندگی‌ها، از طریق کلاس‌های فوق‌برنامه، آموزش‌های جبرانی و استفاده از فناوری‌های نوین آموزشی تدوین کند.
هرچه هست تغییر مدیر آموزش و پرورش سیرجان در آستانه بازگشایی مدارس، یک اتفاق ساده اداری نیست؛ بلکه فرصتی است برای بازنگری در سیاست‌ها و برنامه‌ها. مدیریت گذشته با همه تلاش‌ها، نتوانست پاسخگوی نیازهای گسترده جامعه فرهنگیان و دانش‌آموزان باشد و همین امر باعث افزایش نارضایتی‌ها شد. اکنون مدیر جدید با مسئولیتی سنگین روبه‌روست: جبران کاستی‌ها، پاسخ به مطالبات معلمان و خانواده‌ها، و ایجاد چشم‌اندازی روشن برای آینده آموزش و پرورش سیرجان.
اگر این تغییر صرفاً به‌عنوان یک جابه‌جایی سیاسی و صرفا مبتنی بر رفتن دولت قبل و آمدن پزشکیان تلقی شود، مشکلات همچنان پابرجا خواهد ماند. اما اگر با نگاه کارشناسانه و برنامه‌محور همراه شود، می‌تواند سرآغازی برای تحولی واقعی در دستگاه تعلیم و تربیت شهرستان باشد. جامعه فرهنگیان و خانواده‌های سیرجانی امروز بیش از هر زمان دیگری انتظار دارند که مدیر جدید با شفافیت، عدالت و شجاعت، گره‌های کهنه آموزش و پرورش را باز کند و مسیر تازه‌ای برای آینده فرزندان این شهر بگشاید.